علت نامگذاری این روز به نام مولانا زادروز وی و روز بزرگداشت این شاعر در سال 2007 است که این سال از طرف یونسکو به نام سال جهانی مولوی به ثبت رسیده است.مولانا جلال الدین رومی عارف و شاعر بزرگ در 6 ربیع الاول سال 604 هجری در بلخ (افغانستان امروزی) که بخشی از منطقه خراسان بزرگ بود به دنیا آمد. پدرش بهاءالدین ولد که به سلطان العلما (پادشاه عالمان) شهرت داشت.مولانا مبانی فلسفه و عرفان را از پدرش آموخته است.به طوری که وقتی پدرش درگذشت، او در سن 23 سالگی یک عالم و معلم شده بود.هنگامی که بهاءالدین ولد درگذشت، یکی از دوستان و شاگرد او به نام برهان الدین محقق ترمذی به قونیه آمد و به مدت 9 سال به عنوان معلم مولانا فعالیت کرد تا اینکه به قیصریه نقل مکان کرد و در آنجا درگذشت. مولانا نیز در دو رشته تحصیل کرد. مراکز دانشگاهی آن زمان، حلب و دمشق. او دانشمندی کامل بود که دانش کلامی و علمی زیادی جمع کرده بود. او چنان به ترکی، فارسی، عربی، یونانی تسلط داشت که می توانست به هر چهار زبان شعر بگوید.

ملاقات مولانا با شمس تبریزی

مولانا برای اولین بار در سال 642 هجری قمری با شمس الدین تبریزی ملاقات کرد،شمس، که باید به ارتفاعات معنوی کمیاب رسیده باشد، مردی نترس بود که در رفتار و گفتار هیچ امتیازی در برابر تعصبات توده‌ها و دانش‌مندان قائل نبود.در سال 645، شمس به شکلی مرموز ناپدید شد و دیگر خبری از او نشد. مولانا از غم نبود شمش ناآرام بود و روز و شب را به سماع می‌گذراند، به طوریکه حال آشفته او بر سر زبان‌ها افتاد.

وفات مولانا

مولانا در پی یک بیماری کوتاه در روز یکشنبه 5 جمادی الآخر سال 672 هجری قمری چشم از جهان فروبست. آرامگاه مولوی در قونیه ترکیه واقع است و هر ساله عاشقان زیادی برای ابراز ارادت خود به وی از این مکان بازدید می‌کنند.

آثار مولانا

شاهکار مولانا مثنوی شش جلدی او مشتمل بر حدود 25700 بیت یا 50000 بیت، برجسته‌ترین اثر عرفان ایرانی – اسلامی به شمار می‌رود. این شاهکار ادبیات عرفانی اسلام در قالب شعری سروده شد که حاوی پیام های فلسفی، عرفانی و معنوی بود و به نوعی می توان آن را تمثیلی دانست که دارای معانی عمیق معنوی و دینی است.

دیوان شمس شامل غزلیات مجموعه ای از ابیات است که مولانا در آن به اوج شعر و موسیقی و عرفان رسیده است.

مولانا غیر از این دو شاهکار، آثاری به نام های فیه ما فیه، مجالس سبعه و مکاتیب (یا نامه ها) نوشته است که همگی به ترکی و همچنین به طور جزئی یا کامل به زبان های دیگر ترجمه شده اند.